Kindervragen

De kleinkinderen van de buren komen kijken als we met de imkeruitrusting terug komen.
Natuurlijk willen ze de verse honing proeven. Ze voelen ook hoe zwaar één raampje is. ‘Twee kilo,’ schat een van hen. Als we gaan wegen, blijkt elk raampje rond de anderhalve kilo te wegen.
‘Hoe maken bijen eigenlijk geluid?’ vraagt de jongen. Hij vertelt dat er insecten zijn die geluid maken met hun vleugels. Ik kan hem niet antwoorden.
‘Waarom steken de bijen jullie niet?’ vraagt het meisje. Dat kan ik wel vertellen. Ik leg uit dat ik vooraf met de bijen praat en ze uitleg wat we gaan doen. ‘En wat zeggen ze dan terug?’ vraagt de jongen en hij geeft het antwoord zelf al: 'Bzzzzzzz...'

Reorganiseren van kasten

Roeien met de riemen die je hebt. Oftewel: het doen met wat je hebt aan materialen.
Het Intellvolk heeft op de broedkamer een lege honingkamer staan. Daar hadden we de eerste week met water verdunde honing in gedaan. Sinds het raam vol honing van de Bijvriendelijke Theetuin in Almen er in hangt, krijgen ze geen honing meer in die kamer. Dus deze honingkamer kan naar het Verenigingsvolk.
Dat geeft ons meteen gelegenheid om te zien wat de Intellbijen ervan gemaakt hebben tot nu toe. We zien dat ze 5,5 ramen aan het bebouwen zijn. Eén raam is het raam vol honing en 1,5 raam is nog onbewerkt. Dat gaat goed. Over anderhalve week verwachten we in deze kast nieuwe bijen.

Op naar de bijenstal. Tja, wat met een ervaren imker zo makkelijk lijkt, moeten we nu alleen doen. We weten hoe vol de kast zit. En het is nog vroeg, de meeste bijen zijn thuis.

We bepalen de strategie: de lege kamer komt onder, met de twee lege kunstramen (formaat honingkamer) aan beide zijkanten. We kunnen vijf  honingramen vervangen door ramen met kunstraat voor broedkamers. Dat hangt dan wel een beetje vreemd (twee honingkamers op elkaar in plaats van één broedkamer), maar dat is dan maar zo.

(Geraldine in vol ornaat; ik nog steeds met blote armen)

Als de deksel eraf is wil Geraldine even gaan piepen (‘oeh, ik geloof niet dat ik dit durf’), maar ik pak het resoluut over. We moeten allebei lachen om die resolute aanpak want mijn hand trilt als ik in al die bijen moet grijpen om er een honingraam uit te halen.
Het honingraam zit vol bijen. Enne en andere imkers slaan die er zo makkelijk af, maar ja, hoe deden ze dat nou ook weer precies? Het schudden dat ik doe levert alleen een paar bijen op die om ons heen gaan fladderen.
De paardenharenveger. Geraldine geeft een zacht zwiepje over de bijen heen, maar wordt al snel trefzeker. Zo, het eerste raam is opgeborgen in de doos met deksel.
Het tweede en derde raam volgen. Iedere keer als we de bijen eraf moeten vegen, vliegen ze dartel om ons heen.
Geraldine vindt het wel genoeg, maar ik wil het vierde raam graag nog vervangen. En dan is het voor mij ook genoeg. Het is goed gegaan, we zijn niet gestoken, we vinden onszelf dapper en dit is het dan voor vandaag.
De bijen hebben vier grote en twee kleine ramen om verder te bouwen. Na Zweden krijgen ze hun definitieve huisvesting. Tijdens de cursusles op 17 augustus kunnen we dat wellicht fiksen voor ze.

 

(het begint klein en ineens is het een hele torenflat)

Op 4 mei begonnen we met een aflegger: een aantal bijen zonder koningin. Vanaf 4 mei zijn de bijen hard aan het werk gegaan om een koningin op te kweken. Die is goed bevrucht en vandaag, 24 juli, is het volk zo gegroeid dat het drie broedkamers heeft. In dit geval: twee echte broedkamers en één broedkamer samengesteld uit twee honingkamers (nb: honingkamers zijn korter dan broedkamers).

Overweldigend Verenigingsvolk

Donderdag en vrijdag vertrekken Geraldine en ik onafhankelijk van elkaar naar Zweden. Tijdens een informatie/studieweek gaan we enorm veel leren over bijen, landbouw, diverse samenhangen etc.
Omdat ons Vereningingsvolk het volgens ons heel goed doet en we niet graag willen dat ze moeten gaan zwermen in deze tijd van het jaar, willen we de kast bekijken om te zien of we de bijen nog ergens mee van dienst kunnen zijn. Voorzitter Enne de Boer biedt aan om te helpen en daar zijn we als beginnelingen reuze blij mee.
Wat we zien in de kast is overweldigend! De honingkamer die we er ruim twee weken geleden opgezet hebben, zit boordevol honing.

Enne bekijkt in rap tempo alle ramen, ook van de onderste twee broedkamers. Alles zit boordevol honing, broed, stuifmeel en bijen.
Deze kast is een voorbeeld van wat je graag zou willen zien. Alles klopt.

We hebben geen extra ramen of kamers bij ons, dus spreken we af dat we de volgende ochtend zelf de bijen wat meer ruimte gaan geven zodat we rustig naar Zweden kunnen vertrekken.

Wat best bijzonder was toen we bij de bijenstal aankwamen: bij elke kast zaten heel veel bijen voor de opening en zelfs aan de zijkanten van de kasten. Het is zo warm dat de bijen wat verkoeling zoeken buiten de kasten (of de buitentemperatuur is bijna gelijk aan de binnentemperatuur waardoor de bijen zich net zo lekker buiten de kast voelen?).

Bijenobservatie in de zon

Op zondagmiddag vanaf het bankje bijen observeren.

De wachtbijen

Om een uur of half tien ’s avonds zit ik op het bankje naar de bijenkast te kijken. Er vliegen geen bijen meer. Ik weet dat er hard gewerkt wordt in de kast. Maar voor de opening lopen wat bijen heen en weer en het lijkt of ze even een frisse neus halen. ‘Die drukt z’n snor,’ zouden wij mensen meteen zeggen. Zo de waard is vertrouwt hij zijn gasten. Maar bij bijen is dat niet zo. Die werken samen aan een gezamenlijk doel en er is geen bij die daar onderuit probeert te komen of bang is dat ze teveel doet in vergelijking met anderen.
Nee, deze bijen hebben een taak: ze houden de wacht. Een vlieg komt het even demonstreren: hij vliegt de kast in en komt er niet meer uit. Oeps, in de kladden gegrepen door de bijen!

Wat een hongerlappen!

De bijen hebben maandagmorgen alle verdunde honing al op! 625 gram in twee dagen. Gelukkig heeft Tanja Lentjes van de Bijvriendelijke Theetuin in Almen gisteren een volle raat honing van haar bijen meegenomen. We besluiten die in de kast te hangen op de plaats van een leeg raat.
We hebben geen idee hoe we de kamer treffen. Daarom maken we de beroker aan, zodat we wat rook kunnen toevoegen voor het geval dat nodig is. We spreken de handelingen die we gaan doen even door, zodat we de bijen zo min mogelijk hoeven te storen.

Als de broedkamer bloot komt te liggen, zien we dat de bijen aan de rechterkant op drie ramen actief zijn. Het vierde laten we hangen en het vijfde raam vervangen we door de volle honingraat. De klus is snel geklaard.
Sjaantje loopt de hele dag al rond de kast te spelen en ligt nu naast de kast. Dit gaat een bij toch wat te ver (misschien toch wat geïrriteerd door ons?) en ze jaagt Sjaantje weg, daarbij hulp roepend van andere bijen: ineens zijn er een paar die bewust aan komen vliegen om te kijken of ze moeten ingrijpen. Sjaan moet het bekopen met een prik boven op d’r hoofd.

Zondagmiddagbezoekje aan het eerste volk

Het eerste volk van Zutphen Bijenstad staat op de verenigingsstal en we komen er alleen tijdens de praktijklessen van de cursus. Op zondag besluiten we echter onze dames te vereren met een bezoekje.
Op de bijenstal staat een lange rij met kasten, waar veel gezoemd en gevlogen wordt. Voor de kasten is het één grote bloemenzee.

Ergens tussen die kasten staat de kast van ons volk en we zien dat er veel bijen voor zitten. In de kast is het een gezoem van jewelste. We vragen ons af of de kast niet te vol wordt, maar volgens ons kan dat niet. Er zijn twee volle broedkamers en vorige week hebben we er een honingkamer bij gezet. Die is niet bedoeld om honing uit te gaan halen, maar als extra kamer voor broed en voedsel. De koningin is er ook welkom (als je echt alleen honing wilt, plaats je een moerrooster zodat zij er niet in kan om eitjes te leggen).
We controleren het rooster en proeven wat restantjes stuifmeel. Daarna vertrekken we weer, met weer heel wat vragen. Dat roepen die bijen toch wel op…

De eerste dag van het Inntelvolk

Helaas moet ik de hele dag weg en kan ik deze eerste (zonnige) dag van de bijen niet volgen, maar Geraldine en dochter Lotte zien dat er al een flink aantal bijen aan het vliegen is. Om half 6, als ik thuis kom, wil er net een hommel de kast in. Ze is nog geen drie tellen binnen of ze vliegt er al weer uit, weggejaagd door bijen.
Eerst sociale verplichtingen, maar dan, om een uur of negen hebben we de tijd om weer op het bankje te zitten en naar de bijen te kijken. Dode zusters worden vakkundig naar buiten gesleept. Ze worden in het gras gelegd of een bij vliegt meters ver weg met de overledene om dan ineens samen naar beneden te storten. We nemen aan dat de levende bij weer gewoon terugkomt naar de kast. Tot in de schemering blijven er bijen actief.
De onderste kast (die leeg is) is overbodig en kan weg. Maar ja, alleen een broedkamer staat zo iel, dus we zetten de lege kast op de broedkamer met voer. Deksel erop en dan lijkt het heel wat. Niemand die ziet dat alleen het onderste gedeelte in gebruik is.
Hond Sjaantje zit gefascineerd naar de bijen te kijken. Ze is de enige die pal voor het vlieggat gaat zitten loeren, met haar neus tegen twee bijen aan.

We zijn aan het kijken wat er allemaal groeit rond deze plek en we verbazen ons over de grote dracht! Nooit geweten dat 500 meter verderop een rij van een stuk of tien lindebomen staan. Lindebomen geven de laatste grote dracht aan bijen. Afgelopen jaren heb ik natuurlijk bijvriendelijke bloemen gezaaid, maar nooit met het idee zelf een volk honingbijen te hebben. Dit bijenvolk kan daar nu goed van profiteren. Evenals van de berenklauw, de bruidssluier en de zonnebloemen. De distels komen nog op in de uiterwaarden en ik weet dat er tuinen zijn met bloeiende hedera. Nu we goed rondkijken, lijkt het erop dat we een hele imkerij kunnen starten hier!

 

 

Het Intellvolk veilig gehuisvest

 



Eergisteren kregen we een zwerm onder onze verantwoordelijkheid. De korf met bijen hebben we veilig in een schuur gezet. Even afgesloten van de wereld, met genoeg voorraad voor drie dagen om te overleven.
Vandaag kopen we een kast bij de Werkbij in Rhenen. Weer dezelfde die we ook hebben, alleen nog niet met het mooi ingebrande logo van Zutphen Bijenstad.
’s Avonds installeren we de kast. En daarna is de grote truc: hoe krijg je al die bijen daarin?
Dat is te zien op een filmpje, alleen krijg ik die nog niet van de telefoon op computer. Dat volgt dus nog.
Maar het eind van het hele Intellverhaal is: de bijen zitten muisstil in hun nieuwe onderkomen, ze hebben kunstraat waar ze in kunnen gaan bouwen, ze hebben een bak honing aangelengd met water binnen bereik en als alles goed gaat komen er over drie weken jonge bijen bij.
We zijn helemaal blij met de bijen!

Een tweede volk!

Ik word gebeld door iemand van hotel Inntel: ‘Doe jij iets met bijen? We hebben een zwerm op een tafel op het terras.’ Ik enthousiast: ‘O, wat leuk! Mooi, hè?’ ‘Ja, maar… we willen het eigenlijk niet.’ ‘O ja. Eh… ik regel een imker.’ Maar geen imker is bereikbaar.
Snelle afweging: zwerm op tafel? moet te doen zijn – op de fiets? dat kan – waar doe ik ze in? er ligt nog een korf in het bijenkantoor – vitrage? kan ik van de klamboe knippen – hoe maak ik het vast? bijenspeldjes en veters! ‘Ik kom zelf!’
In een mum van tijd staan een stuk of tien medewerkers te kijken hoe ik dit allemaal even fix. ‘Ik zal jullie zo een geheim verklappen,’ zeg ik terwijl ik bezig ben. Als ik heel veel bijen in de korf heb gekregen: ‘Ik doe dit voor het eerst en als ik geprikt word reageer ik allergisch.’

De zwerm was ’s middags als een donkere wolk komen aanzetten en landde op de tafel. In de tijd dat ik naar het hotel fietste, was het volk onder het tafelblad gekropen.

Het is heel frappant dat veel mensen best wat van bijen weten. En het is ook mooi te zien dat iedereen het als bijzonder ervaart. Terwijl ik een sigaartje rook en de bijen de kans geef de korf in te kruipen, komt regelmatig een medewerker of gast even kijken en kletsen.

Het lukt me eindelijk om Geraldine te bereiken. Die is meteen enthousiast en komt eveneens op de fiets aan. Bijna alle bijen zijn dan in de korf. We maken de vitrage vast met de speldjes en de veters en worden uitgeleide gedaan. Buitenom, want door het hotel heen zien ze niet zo zitten.

 

Hotel Inntel werkt aan duurzaamheid dus het is logisch dat de bijen deze stek hebben uitgekozen:)

 

 

Al fietsend bedenken we wat we met de bijen zullen doen. Het wordt ons tweede volk, dat is zeker. Maar hoe gaan we ze definitief huisvesten en waar? We weten het niet, maar ik bel wel mijn dochter om te vragen of de meiden bij haar en haar vriend in de schuur kunnen staan. En daar staan ze nu. Bij te komen van de reis en volkomen welkom bij Zutphen Bijenstad!

 

 Morgen gaan we verder nadenken.

Goed op dreef

Drie weken geleden was de vorige cursusdag. Vandaag schijnt de zon en gaan we de kast inspecteren. We zijn dit keer goed voorbereid: kleding en materialen zijn goed op orde, Geraldine maakt vakkundig de brander aan. Men is wat verbaasd dat ik blote armen en blote voeten heb, maar ik heb gezien dat bijen ook door handschoenen heen kunnen prikken dus de bescherming is naar mijn idee meer voor je eigen gevoel. Ik heb me ingesmeerd met lijnolie, dat schijnt menselijke luchtjes te neutraliseren.
Geraldine begint vakkundig de kast te openen. Aan angst voor bijen doen we niet meer, want we moeten vandaag de inspectie met z’n 2en doen en dan gaan we niet miepen.
Door het warme weer zijn de bijen heerlijk rustig. Het pak suiker is zo goed als op. Er liggen wat dode bijen en dat doet ons de vraag krijgen hoeveel bijen er per dag sterven in een volk. Ik denk wel honderd, maar Geraldine maakt een berekening en komt op 2000. Zij heeft gelijk.
 

Het volk van Zutphen Bijenstad is goed op dreef: beide kamers zijn vol met broed, stuifmeel en honing. De honing druppelt op de grond. Er mag een nieuwe kamer op gezet worden. We hebben alleen een honingkamer en Geraldine vult die met voorgevormd kunstraat. Die hadden we nog van ons ochtendje creatief bezig zijn.

In de kast naast ons schijnt het minder goed te gaan. Daar is geen broed en Geraldine krijgt de vraag of zij een raampje met broed van ons mogen. ‘Ik geef je nog liever mijn auto dan deze bijen,’ antwoordt Geraldine meteen. Leraar Ben heeft ’t door en regelt andere raampjes voor onze buren.
De meiden en wij kunnen kennelijk goed met elkaar, want ze hebben weer niet gestoken.

Eigenlijk stond voor deze les de varroabestrijding op het programma. Maar doordat de natuur wat laat is dit jaar en de linde nog moet gaan bloeien, wachten we ermee. Afgelopen week hebben we behoorlijk ons hoofd gebroken over wat nou de juiste methode zou zijn, of het allemaal wel moet, hoe het anders kan etc. We hebben even uitstel van besluit gekregen. Als we terugkomen van onze vakantie naar Zweden (waar we nog veel meer gaan leren over bijen), dan zullen we in actie moeten komen op dit gebied.

 

 

We begonnen 4 mei met één kamer. Negen weken later zijn twee kamers vol en hebben we er een kamer bij op gezet (formaat honingkamer, maar bedoeld als broedkamer).